Diabetes mellitus

A DIABETES ES UNHA ENFERMIDADE CRÓNICA na que se produce unha alteración no aproveitamento dos azucres debido a unha carencia parcial ou total, da hormona insulina ou a que esta non cumpre a súa función. A insulina fai posible que os azucres entren nas células para poder ser utilizados como fonte de enerxía, si é escasa ou funciona mal, os azucres acumúlanse no sangue, producindo o que se denomina hiperglucemia (niveis por encima do normal de azucre -glicosa no sangue). Calcúlase que en España entre un 3% e un 5% da poboación é diabética, dos cales a maior parte sofren a chamada diabetes tipo II ou do adulto (non dependente de insulina), e en menor proporción (un 15%), a diabetes tipo I ou infantil (precisa de administración de insulina). No entanto, existen outros tipos de diabetes: tipo mody (de inicio na idade infantil, pero con características da do adulto), diabetes pregestacional e gestacional (de incidencia durante o embarazo), diabetes III (comeza no adulto como a I e evoluciona como a II), diabetes secundarias a alteracións orgánicas ou a enfermidade de páncreas, tiroides, glándulas suprarrenais, e intolerancia hidrocarbonada. Neste último caso, as hiperglucemias son menos severas que no resto. 

En relación cos tipos de diabetes máis comúns, as causas son múltiples e varían segundo refirámonos ao tipo I ou á II:

• No tipo II, están implicados factores xenéticos (herdanza), a obesidade (80% dos diabéticos tipo II sofren sobrepeso ou obesidade), as dietas desequilibradas (moi enerxéticas e ricas en azucres sinxelos), o sedentarismo e o envellecemento da poboación.
• No tipo I, inflúen unha certa predisposición individual, así como alteracións do sistema inmune (de defensas do organismo) e infeccións víricas que poden desencadear reaccións de autoinmunidad con destrución das células pancreáticas que secretan a insulina. É por esta razón que quen a sofren necesitan xa de entrada inxectarse insulina.

En canto á manifestación dos seus síntomas, depende do tipo de diabetes que se trate:

• Diabetes tipo I: Os síntomas máis comúns son aqueles que derivan dun exceso de glicosa en sangue (hiperglucemia). No seu debut, as manifestacións típicas son as que se describen a continuación. Cando a glicosa en sangue supera uns límites determinados, o ril non pode impedir que se elimine polos ouriños (glucosuria). Ademais, para eliminar tal carga de azucres polo ril é necesario diluílos nos propios ouriños; o azucre arrastra gran cantidade de auga e o diabético ouriños moito (poliuria). Ao perder tanta auga, o organismo se deshidrata e o diabético ten moita sede e bebe moito (polidipsia). Doutra banda, como está a aproveitar mal a súa principal fonte de enerxía (azucres), estimúlase moito máis o seu apetito e come en exceso (polifagia), aínda que isto non soluciona o problema, polo que perde peso e sente canso. Unha vez iníciase o tratamento médico e dietético, remiten todos os síntomas.
• Diabetes tipo II: Non se presentan os síntomas descritos no tipo I, e é por esta razón que se intúe que máis da metade das persoas que a sofren non están diagnosticadas. Nelas, os síntomas son máis inespecíficos e non tan claros, xa que a orixe da diabetes non é que non exista insulina, senón que esta é insuficiente ou que se aproveita mal.

En canto ao papel da alimentación nesta patoloxía crónica, sábese que unha dieta equilibrada é un aspecto moi importante a ter en conta respecto da súa prevención. Pero, ademais, na persoa xa diabética, a dieta é un dos alicerces fundamentais do tratamento, xa que colabora na regulación dos niveis de azucre no sangue e prevén posibles complicacións a curto (hiperglucemias e hipoglucemias) e a longo prazo, en ocasións xunto coa administración de insulina (tipo I) e noutras, xunto coa toma de certos medicamentos chamados antidiabéticos orais (A.Ou.), aínda que estes non son necesarios en todos os casos (tipo II). Así mesmo recoméndase a práctica regular de exercicio (aumenta o chamado bo colesterol en sangue, mellora a circulación periférica e o aproveitamento dos azucres por parte do músculo, permite reducir as doses de insulina) o que non só é beneficioso para as persoas que teñen diabetes, senón para toda a poboación en xeral.