Glutenarekiko intolerantzia

Elikagai gomendatuak

• Esnea eta esnekiak: Esnea eta esnekiak: jogurt naturala, natural azukreduna eta natural edulkoratua (normalak zein gaingabetuak), mamia, petit suisse natural eta natural azukreduna, era guztietako gaztak (markakoak eta Osasun Sailaren erregistrodunak), igurzteko gazta urtuak barne (gaztazkoak bakarrik, belar eta zaporerik erantsi gabe).
• Haragiak, arrainak, arrautzak eta deribatuak: Haragia. Urdaiazpiko ondua eta "estra" kalitateko urdaiazpiko egosia (etiketa egiaztatu).
• Era guztietako arrain eta itsaski freskoak: Arrain eta itsaski izoztuak edo glutenik gabeko irinetan arrautzaztatuak. Arrain-kontserbak: oliba-oliotan, landare-oliotan (soja edo ekilorea), naturalean, ketuak, gatzunak (ura eta gatza).
• Zerealak eta deribatuak: Arroza, artoa, artatxikia eta basartoa. Arroz-, arto-, patata-, algarroba-irinak eta zeliakoentzako gari-almidoi berezia, glutenik gabeko nazioarteko sinboloa daramatenak (zirkulu baten barruan barratutako hezurra).
• Pasta italiarra: Opilgintzako eta okintzako produktu bereziak zeliakoentzat, irinekin eta baimendutako zerealekin eginak. Zereal-zahia, tapioka purua, gosaritarako zerealak "glutenik gabe".
• Patatak eta lekaleak: Patata freskoak, lekale fresko edo lehorrak, naturalean.
• Barazkiak: Denak fresko, egunean entsalada bat gutxienez. Izoztuak, aurrez prestatu gabe, betiere osagaiak zehazten badituzte. Kontserba begetal naturalak, egosiak, deshidratatuak eta gatzunetan daudenak edo baimendutako gehigarriak dituztenak. Tomate saltsa naturala.
• Fruta: Guztiak, freskoak edo erreak.
• Edariak: Ura, infusioak, txikoria purua, zuku naturalak.
• Koipeak: Oliba- eta hazi-olioak (ekilorea, artoa, soja...). Gurina eta margarina % 100 begetala, hobe gordinik.
• Beste produktu batzuk:
  • Landare-kontserbetan baimendutako gehigarriak: Jarraian aipatzen direnek ez dute glutenik.
  • "E" letra duten gehigarri guztiak onartzen dira.
  • Koloratzaileak eta gogortzaileak: denak "E" taldekoak.
  • Kontserbatzaileak: E-200, E-202, E-210, E-211 bakarrik.
  • pH-aren erregulatzaileak: guztiak "E" eta H-8002 taldeetakoak.
  • Antioxidatzaileak: ohikoenak azido askorbikoa (E-300) eta bere sodio gatza (E-301), anhidrido sulfurosotik eratorritako gatzak (E-222, E-223, E224) eta eztainu kloruroa (H-8066) dira.
  • Lodigarriak: tragakanto eta arabiako goma, agar-agar (E-440), garrofin goma eta guar goma.
  • Zapore-indartzailea: sodio glutamatoa (621).
  • Landare-proteinen hidrolizatuak (HPV)

Denborarekin, baimendutako gehigarrien zerrenda positiboak berrikusten dira; beraz, horri buruzko informazioa jasotzea komeni da.

Baimendutako elikagaiak (neurrian eta noizbehinka jatekoak

• Esnea eta esnekiak: Etxeko esnekiak: flana, arroz-esnea eta natillak.
• Frutak: Konfitatuak eta almibarretan (azukrea eta azido zitrikoa erantsita), fruta glasatuak (fruta, azukre xarabea eta glukosa).
• Zerealak eta deribatuak: Patata frijitu tradizionalak, patata, landare olio eta gatzarekin bakarrik eginak. Krispetak.
• Haragiak eta deribatuak: Haragi erdikoipetsuak (txerriaren edo arkumearen hanka, osagai guztiak ezagutzen diren hanburgesa), gibela, hirugiharra.
• Koipeak: Esne-gaina edo esne-krema, gantza, gantza.
• Edariak: Kafea, kafeinagabea, graduazio baxuko edari alkoholdunak (ardoa eta sagardoa), ohituraren arabera. Garagardoa ez.
• Freskagarriak: Gaseosa, sifoia, limoizko edari karbonikoak, laranja, kola, tonika, bitterra.
• Beste produktu batzuk:
  • Ozpinetakoak: Ozpinetako pepinoak, tipulinak... Olibak: hezurrarekin/gabe eta beteak.
  • Azukrea, eztia, txokolate eta kakao puruak, marmeladak, lodigarri gisa sagar- edo zitriko-pektina (E-440-baimendua) eta garrofin-goma (E-410) erabiltzen dituzten konfiturak.
  • Fruitu lehorrak

Elikagai mugatuak (noizean behin edo kantitate txikitan kontsumitu)

• Esnekiak: Txokolatea edo zerealak dituzten jogurtak eta postreak, frutadun jogurtak, zaporeen petit suissea, hotzik behar ez duten postreak, jogurt- edo gazta-moussea, igurzteko gazta urtuak (belarrak eta zaporeak erantsita), roquefort motako gazta urdinak.
• Zerealak eta deribatuak: Garia, oloa, garagarra, zekalea, tritikalea eta zereal horietako elikagaiak; esaterako:
  • Pasta-zopak, ogi-zopa normala (baratxuri-zopa), semola.
  • Ogia, zopa-pastak eta italiarrak, semola, zereal destrinatuak eta gosarikoak, opilgintzako eta gozogintzako produktuak, biskoteak, moldeko ogia, gailetak, magdalenak.
• Lekaleak: Kontserbako lekaleak

• Haragiak, arrainak eta arrautzak: Haragi ontziratuak, hestebeteak (mortadela, chopped pork, txorizoa...), fianbreak, gelatinak, saltxitxak, foie-grasak, pateak.

  Arrainen edo haragien arrautza-irinetan pasatuak, izoztuak, aurrekozinatuak (kroketak, enpanadillak eta antzekoak). Arrain-kontserbak saltsan, tomatean, eskabetxean, marinel-erara, bere tintan (irin lodigarriak edo ogi birrindua izan ditzakete).

• Barazkiak: Barazki birrineztatuak edo arrautzaztatu izoztuak, bexamelarekin.
• Frutak eta fruitu lehorrak: Fruta-kontserbak, latako postreak frutekin. Glutena eraman dezaketen fruitu lehorren barietateak honako hauek dira: fruitu lehor "gaziak", fruitu lehor "txigortuak", fruitu lehor "txigortuak eta gaziak".
• Koipeak: Maionesa komertziala.
• Edariak: Malta, edari maltatuak eta beste zereal-edari batzuk, garagar-ura eta garagardoa. Kontuz makina automatikoetako kafeekin, berehalako kafeekin eta kafetegietakoekin, ez baitira ezagutzen egin ahal izan diren kafe- eta malta-nahasteak.
• Beste batzuk:
  • Karameluak, gozokiak eta erregaliz-txikleak (galorratza daramate).
  • Koloratzaileak zorro artifizialetan. Azafraiaren suzedaneoak. Legamia-hautsa.
  • Txokolateak eta kakaoa, txokolate-suzedaneoak, kakao-hauts azukreduna, txokolate errea. Kartazaletan prestatutako postre komertzialak. Gaileta, bizkotxoa, olata edo barkilloa duten izozkiak, tarta izoztuak.
  • Olatak dituzten turroiak (kasu batzuetan nondik datozen ez jakiteagatik, etiketan ez zehazteagatik), edo kalitate apalagoko turroiak.
  • Pastelgintzako, okintzako eta gozogintzako produktuak, baita gaileta, olata edo antzekoak dituzten elikagaiak ere.
  • Saltsa eta zopa hauen osagaiak ezezagunak dira, zorrozkoak edo kubotxoak eta latan prestatuak.
• Osagaien artean honako hauek dituzten produktuak:
  • Zenbait zereal: Garia, oloa, garagarra, zekalea eta tritikalea.
  • Gehigarriak: Almidoia, almidoi eraldatua (H-4381etik 4395era), amilazeoak, zerealak, lodigarriak (jatorria adierazi gabe), fekula, glutena, irina, proteina natural hidrolizatua, landare-proteina, landare-proteina hidrolizatua, semola, egonkortzailea edo lurrintzaileak edo zereal-gehigarriak (jatorria zehaztu gabe).