Diabetes mellitusa

DIABETESA GAIXOTASUN KRONIKO BAT DA, eta azukreen aprobetxamenduan alterazio bat gertatzen da, intsulina-hormonaren gabezia partzial edo oso baten ondorioz edo hormona horrek bere funtzioa betetzen ez duelako. Intsulinari esker, azukreak zeluletan sartzen dira, energia-iturri gisa erabili ahal izateko; gutxi bada edo gaizki funtzionatzen badu, azukreak odolean metatzen dira, eta hipergluzemia deritzona sortzen dute (odolean ohikoa den azukre-glukosaren mailatik gora). Kalkuluen arabera, Espainiako herritarren %3 eta %5 artean diabetikoak dira, eta horietatik gehienek II motako diabetesa edo helduena (intsulinarik gabe) izaten dute, eta, proportzio txikiagoan (%15), I motako diabetesa edo haurrena (intsulina hartu behar da). Dena den, badira bestelako diabetes batzuk ere: mody motakoak (haurtzaroan hasten dira, baina helduaroaren ezaugarriak dituzte), haurdunaldi aurreko eta haurdunaldiko diabetesa (haurdunaldian izaten dute eragina), III diabetesa (helduengan hasten da, I diabetesa bezala, eta eboluzionatu egiten du, II diabetesa bezala), alterazio organikoen edo pankrearen, tiroidearen, giltzurrun gaineko guruinen eta intolerantzia hidrokarbonatuaren ondoriozko diabetesa. Azken kasu horretan, hipergluzemiak ez dira gainerakoetan bezain zorrotzak.

Diabetes motarik ohikoenei dagokienez, kausak askotarikoak dira, eta aldatu egiten dira I. motakoak edo II. motakoak diren:

• II. motan faktore genetikoak (herentzia), obesitatea (II. motako diabetikoen % 80k gehiegizko pisua edo obesitatea dute), dieta desorekatuak (oso energetikoak eta azukre sinple ugari ematen dutenak), sedentarismoa eta biztanleriaren zahartzea daude tartean.
• I. motan, joera indibidualak eragiten du, baita immunitate-sistemaren alterazioek (organismoaren defentsenak) eta infekzio birikoek ere; horiek autoinmunitate-erreakzioak eragin ditzakete, eta intsulina jariatzen duten pankrea-zelulak suntsitu. Hori dela eta, intsulina behar izaten dute gaixotasuna dutenek.

Sintomen agerpenari dagokionez, diabetes motaren araberakoa izaten da:

• I. motako diabetesa: Sintomarik ohikoenak odolean glukosa gehiegi izatearen ondoriozkoak dira (hipergluzemia). Bere debutean, adierazpen tipikoak jarraian deskribatutakoak dira. Odoleko glukosak muga jakin batzuk gainditzen dituenean, giltzurrunak ezin du eragotzi gernuaren bidez kanporatzea (glukosuria). Gainera, giltzurrunak azukre-karga hori kentzeko, gernuan bertan diluitu behar dira; azukreak ur-kantitate handia eramaten du, eta diabetikoak pixa asko (poliuria). Hainbeste ur galtzean, organismoa deshidratatu egiten da eta diabetikoak egarri handia du eta asko edaten du (polidipsia). Bestetik, bere energia-iturri nagusia (azukreak) gaizki aprobetxatzen ari denez, askoz gehiago estimulatzen da bere gosea eta gehiegi jaten du (polifagia), nahiz eta horrek ez duen arazoa konpontzen, eta, beraz, pisua galtzen du eta nekatuta sentitzen da. Behin tratamendu mediko eta dietetikoa hasita, sintoma guztiak igortzen dituzte.
• II. motako diabetesa: Ez dira agertzen I. motan deskribatutako sintomak, eta horregatik susmatzen da gaixotasuna duten pertsonen erdiak baino gehiago ez daudela diagnostikatuta. Horietan, sintomak inespezifikoagoak dira, eta ez dira hain argiak, diabetesaren jatorria ez baita intsulinarik ez egotea, baizik eta intsulina hori nahikoa ez izatea edo gaizki aprobetxatzea.

Elikadurak patologia kroniko horretan duen eginkizunari dagokionez, jakina da dieta orekatu bat oso kontuan hartu beharreko alderdi bat dela, haren prebentzioari dagokionez. Baina, gainera, diabetikoa den pertsonarengan, dieta da tratamenduaren funtsezko zutabeetako bat, lagundu egiten baitu odoleko azukre-mailak erregulatzen, eta konplikazio posibleak prebenitzen baititu epe laburrean (hipergluzemiak eta hipogluzemiak) eta epe luzean; batzuetan, intsulina hartzearekin batera (I. mota), eta, beste batzuetan, ahotiko antidiabetiko deritzen zenbait medikamentu hartzearekin batera (AO). ), nahiz eta hauek ez diren kasu guztietan beharrezkoak (II mota). Halaber, ariketa fisikoa maiz egitea gomendatzen da (odoleko kolesterol ona deritzona areagotzen da, zirkulazio periferikoa eta muskuluak azukreak hobeto aprobetxatzen ditu, intsulina-dosiak murrizten laguntzen du), eta hori onuragarria da diabetesa duten pertsonentzat ez ezik, herritar guztientzat ere.